2 Νοε 2010

...με αφορμή την ''φρεναπάτη''

...με τον ''Γυάλινο κόσμο'' ταράχτηκα με την ''Φρεναπάτη'' μαγεύτηκα...άλλη μια φορά η σκηνοθεσία του Δημήτρη Μαυρίκιου στο καταπληκτικό έργο του Pierre Corneille με συγκλόνισε...

και τέλος πάντων φτάνει πια!είναι μεγάλη φτήνια να κρέμεται το θέατρο απ'των γονιών την γκρίνια!

Σημείωμα του σκηνοθέτη
Απένανατι στα "αρνούμαι" των γονιών η Φρεναπάτη δικαιώνει τα "θέλω" των παιδιών τους, καθώς ελευθερώνει τα όνειρά τους από τις επιταγές μιας τερατώδους κοινωνίας που περιθωριοποιεί τους "ονειροπαρμένους".
Ένας τέτοιος νεαρός εξεγερμένος εναντίον μιας συντηρητικής και αυταρχικής μητέρας, δραπετεύει προς το άγνωστο αναζητώντας την τύχη του.Θα γνωρίσει την περιπέτεια, την ηδονή, τον μεγάλο έρωτα,την τέχνη...Μέχρι και τον ήρωα των παιδικών του χρόνων...
Η μάνα ψάχνει τον γιο της για δέκα ολόκληρα χρόνια σε γη και ουρανό.Στο τέλος "προσγειώνεται" πάνω σε μια λαμπρή σκηνή όπου πρωταγωνιστεί το ίδιο της το παιδί, προστατευμένο από έναν υπερήλικα μάγο-ηθοποιό κάτι σαν "θεότητα" του θεάτρου που αναλαμβάνει την υπεράσπιση της τέχνης του απέναντι στην "θεατροφοβική" υστερία της μητέρας.
Έτσι το έργο του Corneille γίνεται ένας ύμνος στο θέατρο, μια κορυφαία μαρτυρία που δεν φιμώνεται από καμιά εξουσία, γονική ή άλλη...
Στόχος της μετάφρασης, της διασκευής και της σκηνοθεσίας είναι να φέρουν το μοναδικό αυτό έργο εμπρός στον σημερινό θεατή με την ελευθερία που υποβάλλει αυτό το άναρχο "παράξενο τέρας", όπως το αποκαλεί ο ίδιος ο συγγραφέας, εννοώντας ότι στην Φρεναπάτη καταστρατηγούνται οι δραματουργικοί κανόνες, ενώ συνυπάρχουν όλα τα θεατρικά είδη της εποχής του.
Η έμμετρη απόδοση βασίζεται στην αναθεωρημένη από τον συγγραφέα έκδοση του 1660.Τότε ο Corneille άλλαξε σε L'illusion comique τον αρχικό τίτλο(η θεατρική ή η κωμική φρεναπάτη, ανάλογα με το ποιο στοιχείο του επιθέτου comique επιθυμεί να τονίσει ο μεταφραστής).
Στη Γαλλία το έργο είναι ευρύτερα γνωστό με τον αρχικό τίτλο του, αν και κάποιες ιστορικές παραστάσεις χρησιμοποιούν τον τίτλο του 1660, τον οποίο χρησιμοποιεί και Tony Kushner στην διασκευή του(1990).Τον τίτλο Φρεναπάτη στα ελληνικά έδωσε ο Στρατής Πασχάλης, όταν μετέφρασε την διασκευή του Kushner.
Κύριο χαρακτηριστικό του έργου είναι η χρήση του μηχανισμού του "θεάτρου μέσα στο θέατρο", χαρακτηριστικό της μπαρόκ δραματουργίας, που επιδιώκει την υπογράμμιση της μυθοπλαστικής υπόστασης του έργου σε αντίθεση με τον αυστηρό κλασσικισμό, που προσπαθεί να σβήσει τα ίχνη της μυθοπλασίας για να πετύχει μια όσο το δυνατόν πιο πειστική ψευδαίσθηση της πραγματικότητας.

1 Νοε 2010

μια επέτειος μας σώζει...

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΥΡΙΛΛΑ

Συνήθως οι περιστασιακές πομπές και τυμπανοκρουσίες, σαν αυτές για τα 2.500 χρόνια από τη μάχη του Μαραθώνα, δεν γράφουν ιστορία, παρά μόνο κρύβουν τη γύμνια. Αν κοιτάξουμε λίγο πιο πέρα, θα διαπιστώσουμε ότι οι Σαλαμινομάχοι δίνουν νέες μάχες κάτω από σκουπίδια και σαπισμένα σίδερα.

Ο Λεωνίδας στις Θερμοπύλες ίσως είναι λίγο πιο δικαιωμένος. Ενώ οι Πλαταιείς, μάλλον ξεχασμένοι, μένουν τουλάχιστον ατάραχοι μέσα στον ηρωικό τους ύπνο.

* Η νικηφόρα μάχη του Μαραθώνα, το 490 π.Χ., θεωρείται καθοριστική για την αναχαίτιση της περσικής εξάπλωσης. Νοηματοδοτείται, δε, ως ιστορικό γεγονός μεγάλης σημασίας για όλο το δυτικό κόσμο. Παρ' όλα αυτά, το ολυμπιακό κωπηλατοδρόμιο στο Σχινιά κατασκευάστηκε πάνω στο πεδίο της μάχης. Το μουσείο είναι καινούριο, οι αρχαιολογικοί χώροι έχουν ευπρεπιστεί (πλην του αιγυπτιακού ιερού στην Μπρεξίζα, που αδυνατεί κανείς και να το βρει), αλλά η περίφημη φετινή επέτειος δεν αξιοποιήθηκε ώστε να γεμίσουν επιτέλους με κόσμο το άδειο μουσείο και οι επίσης άδειοι υπόλοιποι αρχαιολογικοί χώροι. Ούτε διορθώθηκε η κακογουστιά σε όλη τη διαδρομή από την Παλλήνη ώς το Μαραθώνα, κι ας έγινε η επιχείρηση αποξήλωσης λίγων μεγάλων πινακίδων.

* Ο εξαήμερος αποκλεισμός του Ξέρξη στα στενά των Θερμοπυλών μέχρι να σκοτωθεί και ο τελευταίος Ελληνας (480 π.Χ.) έγινε σύμβολο ηρωισμού και αλτρουισμού. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια το μνημείο του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες ήταν χώρος στάθμευσης κυρίως για τα φορτηγά που διέσχιζαν την Εθνική Οδό. Στο πλαίσιο των έργων για τη νέα Εθνική Οδό (ΠΑΘΕ) ο δρόμος μετατοπίστηκε, το μνημείο απελευθερώθηκε, ο ιστορικός τόπος είναι πλέον επισκέψιμος από τον Κολωνό (ο λόφος όπου έγινε το μεγαλύτερο μέρος της μάχης) μέχρι τις Θερμές Πηγές. Η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων τοποθέτησε πινακίδες και χάρτες για τη διευκόλυνση της πορείας των επισκεπτών και ο Δήμος Λαμίας πρόσφατα εγκαινίασε το Καινοτομικό Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης με ψηφιακές και εικονικές αναπαραστάσεις της μάχης, ενημερωτικό υλικό και εκπαιδευτικά προγράμματα.

* Αντίθετα, η Σαλαμίνα, αντί για μνημείο δόξας, θυσίας και αξιοπρέπειας, είναι τόπος που προκαλεί ντροπή. Η νικηφόρα ναυμαχία (480 π.Χ.) ήταν η αρχή του τέλους της οριστικής εγκατάλειψης των περσικών επεκτατικών σχεδίων.

Σήμερα, η Ψυττάλεια, το μικρό νησί όπου αποβίβασε τους στρατιώτες του ο Ξέρξης και όπου αργότερα ο Αριστείδης εξόντωσε και τον τελευταίο πέρση πολεμιστή, είναι ο... βόθρος των νεοελλήνων κατοίκων της Αττικής. Οσο για την Κυνόσουρα της Σαλαμίνας, το ακρωτήρι όπου διεξήχθη η ναυμαχία, το ελληνικό κράτος επί 30 και πλέον χρόνια ολιγωρεί να διεκδικήσει αυτό που του ανήκει. Δηλαδή, τον ιστορικό τόπο.

Εικόνα εξαθλίωσης

Η εικόνα που παρουσιάζει έχει ως εξής: Βυθισμένα πλοία, σαπισμένα κουφάρια, σκουριασμένα σιδερικά, η ναυπηγική εταιρεία «Αρκαδία» που είναι εκεί εγκατεστημένη από το 1971 κι ένα μνημείο που παράνομα ανέγειρε η Νομαρχία Πειραιά το 2006. Προσθέτουμε την απαλλοτρίωση του αρχαιολογικού χώρου για την οποία γνωμοδότησε το ΚΑΣ τον ίδιο χρόνο και δεν έγινε ποτέ και τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιά, που σε συνεργασία με τη Νομαρχία Πειραιά προτείνει αναβάθμιση της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης στην Κυνόσουρα στο πλαίσιο αναπτυξιακού σχεδίου της περιοχής με χρονικό ορίζοντα 2010 - 2020. Το μόνο θετικό, το νέο αρχαιολογικό μουσείο της Σαλαμίνας, που λειτούργησε πρόσφατα.

* Ενα χρόνο μετά, το 479 π.Χ., στις βοιωτικές Πλαταιές, η νικηφόρα υπέρ των Ελλήνων σύγκρουση σήμανε το τέλος την περσικής εκστρατείας. Η σημερινή εικόνα του τόπου είναι ένας αναπεπταμένος, μεγάλης έκτασης, αρχαιολογικός χώρος, κηρυγμένος ως ιστορικός τόπος, που ορίζεται από τα τείχη της αρχαίας πόλης. Οι ίδιες οι Πλαταιές είναι κηρυγμένες ως ιερός τόπος, αλλά η μόνη υπόμνηση της ιερότητας μοιάζει να είναι μόνο ένα τουριστικό περίπτερο του ΕΟΤ, που περιήλθε πρόσφατα στο ΥΠΠΟ. Πάντως, όπως μας πληροφορεί ο προϊστάμενος της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων, Θ. Αραβαντινός, από την επιστημονική έρευνα προκύπτει ότι λόγω της συνεχούς μετακίνησης των στρατευμάτων, ο κύριος όγκος της μάχης διεξήχθη στην περιοχή Κρυοκούκι ανάμεσα στις Ερυθρές και τις Πλαταιές. Πρόκειται για μια τεράστια αγροτική έκταση όπου ιδιαίτερη διαχείριση της περιοχής με πινακίδες, διαδρομές επισκεπτών, κέντρο ενημέρωσης κ.ά. δεν υπάρχει. Τουλάχιστον έχει διατηρηθεί ανέπαφη, χωρίς αταίριαστες και κραυγαλέες παρεμβάσεις. Στο μεταξύ, ελληνοαυστριακή αποστολή (με επικεφαλής τον Θ. Αραβαντινό και τον καθηγητή Α. Κονέτσκι) διεξάγει γεωφυσικές έρευνες με τις οποίες έχει εντοπιστεί όλο το μέγεθος της αρχαίας πόλης που σήμερα είναι θαμμένη.*